Eigenaarschap is geen training, maar een cultuur

“Ons team mag wel wat meer eigenaarschap tonen.”
Een zin die ik vaak hoor van leidinggevenden.
En begrijpelijk: wie wil er nu geen team dat verantwoordelijkheid neemt, proactief meedenkt en zelf met oplossingen komt?

Alleen… eigenaarschap is niet iets wat je aanzet met een knop.
En ook niet iets wat na één training ‘geregeld’ is.

Eigenaarschap is gedrag. En gedrag ontstaat in context.

Wat bedoelen we eigenlijk met eigenaarschap?

Vaak zeggen we: “We willen dat mensen meer eigenaarschap nemen.”
Maar wat bedoelen we dan precies?
Dat ze initiatief tonen? Beslissingen nemen? Minder afwachten?

De kern van eigenaarschap is: jezelf verantwoordelijk voelen voor het geheel.
Niet omdat het in je functiebeschrijving staat, maar omdat je voelt dat jouw bijdrage ertoe doet.

En dat gevoel ontstaat alleen in een omgeving waarin ruimte, vertrouwen en duidelijkheid hand in hand gaan.

Ruimte zonder richting werkt niet en andersom ook niet

Sommige leiders geven ruimte, maar vergeten richting te geven.
Dan ontstaat verwarring: “Wat wordt er eigenlijk van me verwacht?”

Anderen sturen juist strak op resultaat, maar laten geen ruimte om fouten te maken of te experimenteren. Dan krijg je volgzaamheid, geen eigenaarschap.

Echte eigenaarschapscultuur vraagt balans. Duidelijke kaders én vertrouwen dat professionals binnen die kaders zelf keuzes mogen maken.

Cultuur boven competentie

Je kunt mensen leren wat eigenaarschap inhoudt, maar ze gaan het pas echt doen als het mag, als het loont en als het gezien wordt.

• Dat vraagt iets van leiders:
• Hoe reageer je als iemand een fout maakt?
• Hoeveel inspraak geef je in besluiten die hen raken?
• Hoe consequent geef jij zelf het goede voorbeeld?

Mensen spiegelen gedrag.
Dus als jij zegt: “Jullie mogen meedenken”, maar vervolgens alles zelf beslist, wordt eigenaarschap nooit meer dan een PowerPoint-thema.

Drie signalen van een gezonde eigenaarschapscultuur

1. Mensen stellen vragen in plaats van klagen.
   Ze zoeken invloed, niet excuses.
2. Er is openheid over wat niet goed gaat.
   Fouten worden gedeeld om van te leren, niet om te straffen.
3. Leiders creëren context, geen controle.
   Ze stellen richting en grenzen, maar geven ruimte om te handelen.

Eigenaarschap begint bij leiderschap

Als leider kun je eigenaarschap niet opleggen.
Je kunt het alleen uitnodigen.
Door vertrouwen te geven. Door successen te delen. Door zelf te laten zien hoe je verantwoordelijkheid neemt, ook als iets schuurt of misgaat.

Dan ontstaat een cultuur waarin mensen vanzelf opstaan.
Niet omdat ze moeten, maar omdat ze wíllen bijdragen.